Międzyprzedmiotowe ścieżki edukacyjne
materiały pomocnicze dla nauczycieli
opracował mgr Jarosław Bień
LO Gogolin

 

 

        Gwałtownie zmieniające się warunki życia człowieka, tj. przemiany społeczne, postęp technologiczny i informatyzacja, wymagają od człowieka umiejętności szybkiego przystosowywania się i przekwalifikowania zawodowego. Reforma edukacji, która powinna sprostać tym zadaniom, powoduje zmniejszenie ilości godzin dydaktycznych przeznaczonych na poszczególne przedmioty we wszystkich typach szkół, niezależnie od profilu kształcenia. Oznacza to konieczność rewizji podstaw programowych i treści kształcenia we wszystkich nauczanych przedmiotach oraz realizowanych projektach edukacyjnych. W wielu przypadkach okaże się, że nierealne będzie osiągnięcie zamierzonych celów edukacyjnych w dotychczasowej strukturze nauczania przedmiotowego.

    Problemu tego nie rozwiąże również możliwość przesuwania godzin dydaktycznych w ramach narzuconej, bardzo skąpej siatki godzin, gdyż zawsze w tej sytuacji będzie to coś za coś, czyli zrealizowanie jednych celów kosztem spłycenia lub pominięcia innych.

    Wyjściem z tej, wydawałoby się patowej, sytuacji mogą być między innymi międzyprzedmiotowe ścieżki edukacyjne, których treści i umiejętności mogą być realizowane w ramach różnych szkolnych przedmiotów lub odrębnych zajęć. Dobrze zaplanowane i zrealizowane ścieżki oprócz osiągnięcia zamierzonych celów gwarantują nam nową jakość kształcenia, nieosiągalną w tak prosty sposób w ramach nauczania przedmiotowego. Mam na myśli następujące aspekty:

    Działanie wynikające z wprowadzenia ścieżek międzyprzedmiotowych wymagają nieustannego współdziałania wszystkich nauczycieli. Każdy nauczyciel powinien zapoznać się z podstawami programowymi wszystkich przedmiotów, co umożliwi mu wyeliminowanie treści dublujących się, a także określenie umiejętności, treści uzupełniających i dopełniających w innych przedmiotach. Pozwoli mu to także na określenie wagi poszczegónych kompetencji uczniowskich, w szczególności pod kątem:

Umożliwi to wspólne projektowanie i wdrażanie ścieżek międzyprzedmiotowych.

Projektowanie ścieżki edukacyjnej może odbywać się w dwóch przeciwstawnych kierunkach:

  1. Określenie celów i tematyki ścieżki na podstawie, których dobieramy treści kształcenia z różnych przedmiotów, a także treści uzupełniające.
  2. Wyselekcjonowanie z różnych przedmiotów treści programowych, które łączy wspólna tematyka lub zbieżne cele, a następnie sprecyzowanie tematyki i celów ścieżki.

 

 

Poniżej podam, jako przykład, zarys ścieżki międzyprzedmiotowej pt. "Energia jądrowa"

Cel główny:

Zapoznać uczniów z ekonomicznymi, technicznymi, biologicznymi i społecznymi aspektami wykorzystania energii jądrowej

Cele szczegółowe:

Treści:

chemia, fizyka:

jądro atomowe, izotopy promieniotwórcze, promieniotwórczość naturalna i sztuczna

fizyka:

reakcja łańcuchowa, masa krytyczna, reaktor jądrowy i jego rodzaje

fizyka, PO:

energia jądrowa, promieniowanie jądrowe i jego właściwości

biologia, fizyka, PO:

wpływ promieniowania na organizmy żywe, radiologia, dopuszczalne dawki promieniowania, zmiany genetyczne, wykorzystanie izotopów i ich promieniowania w medycynie, elementy ochrony radiologicznej,

biologia, geografia:

wpływ energetyki jądrowej na środowisko, alternatywne sposoby pozyskania energii

geografia, informatyka, fizyka:

energetyka jądrowa na świecie, zasoby izotopów naturalnych, poziom naturalnego promieniowania w różnych częściach globu, energia alternatywna

historia, PO:

militarne, społeczne i historyczne aspekty użycia broni atomowej

WOS, historia:

konsekwencje posiadania lub braku energetyki atomowej i broni jądrowej na politykę państw i układ sił na świecie

 

 

Formy realizacji:

    1. Lekcje tematyczne na wybranych przedmiotach.
    2. Wycieczka powiązana z konkursem fotograficznym pt. "Energetyka w naszej okolicy"
    3. Wystawa zdjęć prezentujących wpływ promieniowania na organizmy żywe.
    4. Prelekcja w stacji ochrony radiologicznej.
    5. Wycieczka do reaktora "EWA".
    6. Spotkanie z lekarzem pracowni radiologicznej.
    7. Spotkanie z przedstawicielem Obrony Cywilnej lub armii
    8. Konkurs plastyczny pt. "STOP broni atomowej"
    9. Zorganizowanie sesji popularno-naukowej pt. "Czy jedyna nie dokończona polska elektrownia atomowa w Żarnowcu mogła by być drugim Czarnobylem?
    10. Wykonanie internetowych witryn WWW prezentujących: